अनुसन्धानमा आनाकानी
पीडित परिवार भन्छन्, ‘प्रहरीले उजुरी दर्ता गर्न मानेन ।’ डीएसपी भन्छन्, ‘उजुरी दर्ता भइसकेको छ ।’
भोजपुर– एक वर्षअघि भोजपुरको आमचोक–१०, पाङ्चा, धारापानीमा १३ वर्षीया बालिकाको रहस्यमय ढंगले मृत्यु भयो । अनुसन्धान माग गर्दै मृतक परिवार पटक–पटक प्रहरी कार्यालय पुग्यो । सुरुमा अनुसन्धान भइरहेको आश्वासन दिए पनि पछिल्लो समय प्रमाण नष्ट भइसकेको बताएर प्रहरीले बेवास्ता गर्न थालेको पीडित परिवारको गुनासो छ ।
जनता आधारभूत विद्यालयमा अध्ययनरत ती बालिका गत वर्ष ८ चैतमा कक्षा ८ को जिल्लास्तरीय परीक्षा दिन बालंखा जाने तयारीमा थिइन् । भोलिपल्टका लागि लुगाकपडा र पुस्तक मिलाउँदै थिइन् । उनकी मामली हजुरआमा (हजुरबुबाकी आमा) पानी भर्न धारा गएकी थिइन् । नातिनी सिकुवामा उध्रेका कपडा सिउँदै बसेकी थिइन् । प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार हजुरआमा बाहिर गएको मौका छोपेर छिमेकी अन्दाजी १७ वर्षीय युवक सुमन मगर घरमा आएका थिए । केही समयपछि दुवै जना हराए । बालिकाकी हजुरआमा पानी लिएर घर आइपुग्दा नातिनी नदेखेपछि वरपर खोजिन् । ओल्लो–पल्लो घर–छिमेकमा सोधिन् । कतै फेला परिनन् ।
नातिनीको अत्तोपत्तो नभएपछि हजुरआमा आत्तिइन् । अचानक उनी घरको माथिल्लो तला चढेकी मात्र के थिइन्, नातिनी नाम्लो–डोरीको पासो लागेर झुन्डिएकी रहिछन् । अत्तालिएकी हजुरआमाले हतार–हतार नातिनी छेउ पुगेर नाम्लो–डोरी काटिदिइन् ।
इलाका प्रहरी कार्यालय बयाङका सई गणेशनारायण श्रेष्ठको नेतृत्वमा खटिएको प्रहरी टोली घटनास्थल पुग्यो । स्थानीयका अनुसार बालिकाको घाँटी कोपरिएको, नंग्राका डोबहरू गाडिएको थियो । मृतकको शरीरमा रगतका छिटा थिए । टाउकोपट्टि रगत बगेको थियो । मगरको आङका कपडा पनि च्यातिएका र केही रगतको छिटा लागेका थिए ।
प्रहरीले भने यो कुरालाई स्वीकार्न चाहेको छैन । प्रहरीले आत्महत्या गरी मृत्यु भएको सर्जिमिन मुचुल्का उठाएर शवलाई पोस्टमार्टम गर्न उदयपुरको गाईघाट लग्यो । घटनास्थलमा पुगेका प्रहरी हबलदारका अनुसार कोहीप्रति आशंका नभएको र बालिकाले आत्महत्या नै गरेको परिवारले स्वीकारेकाले’ मुचुल्कामा आत्महत्या उल्लेख गरिएको हो । पोस्टमार्टमको रिपोर्टमा पनि आत्महत्याको रिपोर्ट देखिएको प्रहरी बताउँछ । यसबारे पीडित परिवारलाई अझै जानकारी गराइएको छैन । मगरले बालिकालाई बलात्कार प्रयास गरेकामा प्रतिकार गर्न खोज्दा हत्या गरेको पीडित परिवार र स्थानीयको आशंका छ भने मगरकी आमाले घाँस काट्न जाँदा लडेर चोटपटक लागेको बताउँछिन् । घटनापछि सई श्रेष्ठ इप्रका बयाङ बसेका छैनन् । उनी हाल जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा कार्यरत छन् ।
दलित ती बालिका सानै हँुदा बुबाले सौतेनी आमा ल्याएपछि आमाछोरी माइती–मावलीमा बस्दै आएका थिए । आमा पनि केही समयपछि अर्कैसँग पोइल हिँडे पछि मावलीको पालनपोषणमा थिइन् उनी । बाह्रैमासजसो सुक्खा–खडेरी हुने त्यस गाउँमा चार रोपनी पाखो बारीको कमाइले वर्ष दिन पनि खान पुग्दैन । हजुरबुबा र हजुरआमा उदयपुरको रानीटारमा भाडामा कोठा लिएर सिलाइको काम गर्छन् । नातिनी र हजुरआमा (बुबाकी हजुरआमा) घरमा बस्दै आएका थिए ।
बालिकाकी ५४ वर्षीय हजुरबुबा र ५१ वर्षीया हजुरआमा आशंका गरिएको मगरविरुद्ध जाहेरी दिन जिल्ला प्रहरी कार्यालय पुगे । तर, प्रहरीले उजुरी लिन मानेन । प्रहरीले घटना पहिल्यै सकिएको भन्दै गाली गरेर पठाएको मृतकका हजुरबुबाले बताए । उनी उजुरीको कागज बोकेर चारपटकसम्म सदरमुकाम पुगेका थिए ।
घटनाको १२ दिनपछि उजुरी दर्ता गराएको बुझिन्छ । दर्ता नम्बर ९५ रहेको डीएसपी दीपेन्द्र पन्जियार थारुले बताए । आमचोक गाउँपालिका कार्यालयमा पीडितले उजुरी दिएपछि गाउँपालिकाले सिफारिसपत्र जिल्ला प्रहरीलाई लेखेको अभिलेख छ । जबर्जस्ती करणी गर्न खोजेको र प्रतिकार गर्न खोज्दा हत्या भएको उजुरी परेको हुँदा घटना दर्ता गरेर अनुसन्धान गरी कारबाही गर्न निर्देशन दिएको गाउँपालिका प्रमुख अशोक राईले हस्ताक्षर गरेको सिफारिसपत्रमा उल्लेख छ ।
मुद्दा दर्ता गर्न जिल्ला प्रहरी कार्यालय पुग्दा थाहै नभएका कागजातमा सही गर्न लगाएर गाउँ फर्काएपछि पीडित परिवार गाउँपालिकामा सिफारिस लेखाउन पुगेका थिए । प्रहरीले २० चैत ०७३ मा मुद्दा दर्ता गरेको बताए पनि पीडित परिवार विश्वस्त हुन सकेको छैन । “गाउँपालिकाको सिफारिस लिएर जाँदासम्म हुँदैन, सोधीखोजी नै नगर्नू भनेका थिए । हप्काइदप्काइ गरे, अहिले दर्ता गरेका छौँ भन्छन्, मलाई पत्यार लाग्दैन,” बालिकाका हजुरबुबाले भने । त्यसपटक प्रहरीलाई जबरजस्ती टेबलमा कागजात छाडेर हिँडेका थिए उनी । गाउँबाट सदरमुकाम १८ कोस दक्षिणी भेगमा पर्छ । पैदलै सदरमुकाम पुग्न दुई दिन र फर्कन दुई दिन लाग्ने बाटो छ । गाउँपालिकाले ०७४ असोजमा जिल्ला प्रहरीलाई दर्ताका लागि सिफारिस गरेको र प्रहरीले २० चैत ०७३ मा दर्ता गरेको कुरा आपसमा बाझिएका छन् ।
गाउँपालिका प्रमुख अशोक राईले प्रहरीले लेखिसकेको कागज पल्ट्याउँदा नैतिक संकट पर्छ भनी सकेसम्म ढाकछोप गर्न खोजेको प्रतिक्रिया दिए । “अशिक्षित, गरिब, दलित परिवारलाई कमजोर ठानेर घटना भएको बेला आपैँm मरेको हो भनेर स्वीकार्न, सहीछाप लगाउन लगाएका रहेछन्,” उनले भने । उनले गत वर्षको असारमा भएको स्थानीय तहको निर्वाचनबाट निर्वाचित भएर आउँदा घटना थाहा पाएको बताए । घटना भएका बेला पीडित परिवारलाई कानुनी प्रक्रियामा जाँदा खर्च र दु:खभार हुने भनी प्रहरीबाट तर्साइएको हुन सक्ने आकलन गरिएको छ । काजीकुमार आचार्य डीएसपी हुँदा उक्त घटना भएको थियो । उनी पूर्वी अरुण गाउँपालिकाको प्याउलीमा तीन बालबालिकाको हत्या प्रकरणमा विवादित बनेर अन्यत्रै सरुवा भइसके ।
स्थानीयका अनुसार घटना भएको दुई दिनसम्म शंका गरिएका मगर गाउँमै थिए । त्यसपछि गाउँमा देखिएका छैनन् । परिवारले भारत भगाएको हुन सक्ने सबैको अनुमान छ । उनको परिवार सुनसरीको बराहक्षेत्र नगरपालिका, प्रकाशपुरमा बसाइँ सर्ने तरखरमा छ । आधाजसो बसाइ सरिसकेका छन् । पीडित परिवार भने गाउँ बस्न नसक्ने अवस्थामा छन् । गाउँमा सुरक्षा स्थिति नाजुक भएको भन्दै उदयपुरको रानीटारमै बस्न थालेका छन् । “घर छाड्ने रहर कसलाई हुन्छ र ! पहिले सिलाइको काम गर्न आएका हौँ । नातिनी त्यस्तो भई, न्याय पाइएन, के–कसो हो टुंगो नहुने रहेछ,” बालिकाकी हजुरआमाले बिलौना पोखिन् ।
बालिका झुन्डिएको डोरी काटिएको हुँदा अनुसन्धान गर्ने प्रमाण नभएको प्रहरीको अडान छ । डीएसपी थारुले डोरी काटिएको, कतै चोटपटक नदेखिएको र आत्महत्या नै भएको बताउँदै आएका छन् । “जे देखियो, मुचुल्का र पोस्टमार्टम रिपोर्टमा पनि त्यही छ,” भन्छन्, “परिवारका सदस्यले किटान गरेको मान्छे अभियुक्त नहुन पनि सक्छ । हामीले पक्राउ गर्ने कसरी ? हामी पनि अप्ठ्यारोमा छौँ । तैपनि, खोजी भइरहेको छ ।” यसअघि धनकुटामा लुकेको भन्ने रिपोर्ट पाएपछि खोजी गरिए पनि फेला नपरेको डीएसपी थारु बताउँछन् ।
डीएसपी थारुलाई एक महिनाअघि बुझ्दा तत्कालै शंकास्पद परिवारसँग सोधपुछ गर्ने भनेका थिए । तर, हालसम्म सोधपुछ नगरेको पीडित परिवारको गुनासो छ ।
डीएसपीलाई यसबारे पुन: जिज्ञासा राख्दा शंकास्पद परिवारलाई सोधपुछ गरेको जवाफ फर्काए । केटा (मगर)का बुबाआमालाई सोधपुछ गर्दा ‘काम गर्न जान्छु भनी गएको र त्यसपछि सम्पर्कमा नरहेको’ बताएको डीएसपी थारुको भनाइ छ । डीएसपीले आश्वासन दिनका लागि मात्रै अनुसन्धान भइरहेको बताएको आमचोक गाउँपालिकाका सदस्यको दाबी छ ।
डोरी काटिनु र पीडित पक्षले मुचुल्कामा आत्महत्या भएको स्वीकार्नु घटनालाई अन्तै लग्ने माध्यम बनाएको जनप्रतिनिधि बताउँछन् । गाउँपालिकाकी उपप्रमुख सीता राई भन्छिन्, “आत्महत्या भनेर सर्जिमिनमै सही गरेका छन्, अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाउनै नसकिने कुरा भयो । यसबारे अनुसन्धान गरिदिनूस् न भन्दा पनि प्रहरीले हुँदैन भन्छ ।” डोरी नै काटेर अनुसन्धानको बाटो नराखिदिएको तर्क गर्नु सान्दर्भिक नभएको उनको बुझाइ छ । सांसद सुदन राई, गाउँपालिका प्रमुख अशोक राई र उपप्रमुख सीता राईको टोलीले यो विषयलाई लिएर प्रहरी कार्यालयमा चासो राखिसकेका छन् । तर, प्रहरी अधिकारी भने यसबारे तत्कालै खुल्न चाहँदैनन् ।
सम्बन्धित
अमेरिकाले बर्सेनि निकाल्ने आतंकवादसम्बन्धी प्रतिवेदन नेपालबारे फेरिएको धारणा...
नेपाललाई 'आतंकवादको हब' मान्ने अमेरिकी धारणा कसरी परिवर्तन भयो ?
लकडाउनपछि आफ्नो मुलुक फर्किएका भारतीय मजदुर सम्पर्कमै आएनन्, रेडजोनमा परेका स्वदेशकैलाई ल्...
उद्योग चलाउनै मुस्किल
सात दशकयताको दलीय तानातानको शिकार बन्दै आएको नागरिकता मुद्दामा यसपल्ट पनि विगतकै राजनीतिक ...
नागरिकतामा किन सधैँ किचलो ?
केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो, बाग्मती प्रदेशसहितको सिन्धुपाल्चोक, काभ्रे र प्रदेश २ सर्लाहीब...
आश्रममै रहे पनि किन पक्राउ पर्दैनन् बमजन ?
मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेललाई प्रदेशमा आएर केन्द्रीय भूमिका गुम्ने भय, पार्टी इन्चार्ज र अर्...
ओलीका ‘अलराउन्डर’ विश्वासपात्र
कोरोना महामारीले खर्च घटाउन र प्रशासनलाई चुस्त राख्न सबक सिकाए पनि अनावश्यक खर्च कटौतीमा भ...