नेपाली क्रिकेटका ग्लोबल आइकन सन्दीप लामिछानेको कीर्तिमान र ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टीमा एक सय विकेटको कोसेढुंगालाई बिर्सने हो भने यस पटक नेपालको थाइल्यान्ड यात्रा नमीठो सम्झना मात्रै बन्‍न पुग्यो ।

एसिया कपको छनोटका रूपमा रहेको प्रतियोगिता खेल्न जानुअघि नेपाली टोलीको मनोबल उच्च थियो । हङकङ, सिंगापुर, मलेसिया र थाइल्यान्ड रहेको इस्टर्न रिजन प्रतियोगिता नेपालले सजिलै जित्ने र एसिया कपको छनोट खेल्ने अनुमान धेरैको थियो । प्रतिस्पर्धीभन्दा नेपाली टोलीको वरीयता पनि माथिको र खेलस्तर पनि उनीहरूभन्दा राम्रो भएकाले त्यो आकलन गलत थिएन । तर नेपाल एक खेलअगावै प्रतियोगिताबाट बाहिरियो र एसिया कप खेल्ने सपनामा समेत तगारो लाग्यो ।

एक दिवसीय मान्यता पाएको नेपाली टोलीले अझै एसिया कप खेल्न सकेको छैन । इस्टर्न रिजनका फाइनलिस्ट टोलीले अगस्तमा एसिया कप छनोट खेल्छन् । त्यहाँ उनीहरूको भेट वेस्टर्न रिजनका फाइनलिस्टसँग हुनेछ । राउन्ड रोबिन प्रणालीमा हुने त्यही प्रतियोगिता विजेताले सेप्टेम्बरमा टेस्ट मान्यता प्राप्त ५ राष्ट्रसँग एसिया कप ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टी खेल्ने अवसर पाउनेछ  ।

खराब सुरुआत : प्रतियोगितामा नेपालको बोहनी नै हारबाट भयो । मलेसियासँग २२ रनले स्तब्ध हुँदा नेपालले १ सय ५५ रनको चुनौती पार गर्न सकेन । खेल सकिन १ बल बाँकी छँदै १ सय ३२ रनमा अलआउट हुँदा नेपालको इनिङ्समा कप्तान ज्ञानेन्द्र मल्ल र उपकप्तान दीपेन्द्रसिंह ऐरीले समान ३८ रनको योगदान गरेका थिए । हङकङविरुद्धको दोस्रो खेलमा पनि नेपालको ब्याटिङ प्रदर्शन कमजोर नै साबित भयो ।

कप्तान ज्ञानेन्द्रको ४६ रनबाहेक अन्यको प्रदर्शन सम्झनलायक रहेन । नेपाल खेल सकिन ११ बलअगावै १ सय ११ रनमा प्याक भयो र हङकङसँग ४३ रनले पराजित भयो । लगातार दुई हारपछि नेपालले फाइनल पुग्‍नका लागि बाँकी २ खेल ठूलो अन्तरमा जित्ने र अन्य टिमको नतिजा आफूअनुकूल हुनुपर्ने समीकरण बन्यो । सोहीअनुरूप २१ फागुनमा नेपालले थाइल्यान्डमाथि ९ विकेटको जित त निकाल्यो । तर दिनको अर्को खेलमा सिंगापुरले हङकङलाई १६ रनले पराजित गरेपछि नेपाल सिंगापुरसँग खेल्नुअगावै फाइनल नपुग्‍ने निश्चित भयो ।

थाइल्यान्डलाई ६६ रनमा प्याक गर्ने क्रममा तीव्र गतिका बलर करण केसीले आफ्नो स्पेलमा १२ रन खर्चेर ३ विकेट लिए । खेलको नतिजा छैटौँ ओभरको तेस्रो बलमा आफ्नो पक्षमा पार्ने क्रममा विस्फोटक ब्याटिङ गरेका कुशल मल्लले अविजित ३६ रन जोडे । अन्तिम खेल वर्षाले बिथोलिएपछि नेपालले सिंगापुरसँग अंक बाँड्यो । तालिकामा नेपाल चौथो स्थानमा रहँदा सबै म्याच हारेको आयोजक थाइल्यान्ड पुछारमा रह्यो ।

थाइल्यान्डमा रहेका पत्रकार आदर्श ढकालका अनुसार नेपाली टोली जितका लागि कहिल्यै हतारिएको देखिएन । नेपाली खेलाडीको बडी ल्यांग्वेज पनि नकारात्मक छ । नेपाली टोली डग आउटमा पनि शान्त देखिएको र विकेटको सफलता वा छक्का, चौका प्रहार हुँदा पनि बिरलै खुसीयाली मनाउने गरेको उनले सुनाए । कमजोर ब्याटिङका अलावा नेपाली खेलाडी पहिलो दुई खेलमा गैरजिम्मेवार सट खेल्दा आउट हुन पुगेका थिए । कीर्तिपुरमा गत फेब्रुअरी ५ देखि १२ सम्म विश्वकप क्रिकेट लिग २ मा सहभागी नेपाली टोली र थाइल्यान्डमा रहेको टोलीमा आकाश–जमिनको अन्तर रहेको ढकालको कथन छ ।

नेपाली टोलीका प्रशिक्षक जगत टमाटा पनि राम्रा खेलाडीसमेत खेल्नै नजाने जसरी आउट हुँदा आश्चर्यमा छन् । टिमले विश्वास गरेका र अनुभवी खेलाडीले जिम्मेवारी नबुझ्दा खराब प्रदर्शनको निरन्तरता हुने गरेको बताउँछन् । टमाटा भन्छन्, “देशका लागि खेलिरहेका खेलाडीहरूले जर्सी लगाउनुको अर्थ नै नबुझेजस्तो भान भइरहेको छ । खेलाडीलाई आफ्नो जिम्मेवारीबारे ज्ञान हुनु आवश्यक छ । इस्टर्न रिजनमा हामीले गरेको प्रदर्शन हाम्रो स्तरको होइन । हामीले यस्तो प्रदर्शन गर्‍यौँ, जसलाई विश्वासै गर्न पनि कठिन भइरहेको छ ।”

ओरालो यात्रा : नेपालको राम्रो पक्ष बलिङ भनिए पनि प्रतियोगितामा नेपालले खेलेको पहिलो दुई खेलमा १ सय ५० भन्दा बढी रन खर्चियो । ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टी प्रतियोगितामा नेपालले लगातार २ खेलमा अहिलेसम्म १ सय ५० रनभन्दा बढी खर्चेको थिएन । कमजोर ब्याटिङका कारण नेपालले कुनै पनि खेलमा १ सय ५० भन्दा बढी चेज गर्न सक्‍ने अवस्था पनि भएन । ओपनिङ लाइनमा पहिलेबाटै समस्या रहे पनि हङकङविरुद्धको खेलमा नेपालको मिडल अर्डर पनि चलेन । बरु त्यो खेलमा ओपनरहरूले राम्रो प्रदर्शन गरेका थिए ।

प्रतियोगिताकै कमजोर टोली थाइल्यान्डले फ्ल्याट पिचमा आक्रामक सट खेल्यो तर नेपाली ब्याट्सम्यान लामो सट खेल्ने क्रममा बाउन्ड्रीमा क्याच हुन पुगे । क्रिकेट विश्लेषक विनोद पाण्डे ग्राउन्डको अवस्था बुझेर खेल्न नसक्दा पनि नेपाली टोली पराजित भएको बताउँछन् । यसअघि सिंगापुरमा र अहिले थाइल्यान्डमा पनि फ्ल्याट पिच र स्पिन ट्रयाक भएकाले सोहीअनुसार खेल्नुपर्नेमा कन्डिसन एप्लाइ गर्न पनि नेपाल चुकेको उनको बुझाइ छ । “नेपाली टोली अहिले ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टी फर्म्याटमा खेलिरहेको छैन । ५० ओभरको टार्गेट लिएर २० ओभरमा अलआउट भएजस्तो अवस्था नेपाली टोलीको छ । खेलाडीले टिम गेम खेलेका छैनन् । व्यक्तिगत रूपमा मात्रै खेलेजस्तो देखिएको छ । नेपाली खेलाडीले जिम्मेवारी नै भुलेजस्तो छ,” पाण्डे भन्छन् ।

एकपछि अर्को हार र खराब प्रदर्शनले नेपाललाई ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टी विश्वकप २०२१ को ग्लोबल छनोटमा राख्ने अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिलको लबिइङसमेत प्रभावित हुन सक्‍ने खतरा बढेको छ । पाण्डे थप्छन्, “विश्व क्रिकेट भनेकै लबिइङ पनि हो । आईसीसीले जुन टिमले राम्रो प्रदर्शन गर्छ, उसैलाई लबिइङ गर्ने हो । नेपाललाई सीधै ग्लोबल छनोटमा पार्ने आईसीसीको निर्णयबारे व्यापक विरोध भइरहेको छ । यस्तोमा नेपालको प्रदर्शन अस्थिर हुँदा ठूलो घाटा लाग्‍न सक्छ ।”

ग्लोबल छनोटमा पर्दा नेपाली टोलीले म्याच एक्सपोजरका साथै आफूभन्दा राम्रा टोलीसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने अवसर पाउँछ । खेलाडीले पनि एक्सपोजर पाउँछन् । तर आफूभन्दा कमजोर टिमसँग लगातार पराजित हुँदै जाने क्रम बढेपछि त्यसले खेलाडीको मनोविज्ञानमा पनि नकारात्मक असर पुग्‍ने विश्लेषक पाण्डे सुनाउँछन् ।

नेपाली टोलीका पूर्वकप्तान एवं १९ वर्षमुनिको टोलीका प्रशिक्षक विनोद दास पनि राष्ट्रिय टोलीको प्रदर्शनबाट सन्तुष्ट छैनन् । नेपाली टोली सम्पूर्ण रूपमा टिमजस्तो नदेखिएको उनको अनुभव छ । क्रिकेट संघको आगमनपछि अब फास्ट ट्रयाकबाट काम गर्ने बेला आएको उनको सुझाव छ ।

कीर्तिमानी सन्दीप : सन्दीप लामिछाने ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टी क्रिकेटमा सय विकेट पूरा गर्ने पहिलो नेपाली खेलाडी बनेका छन् । इस्टर्न रिजन प्रतियोगिताअन्तर्गत मलेसियाविरुद्ध तीन विकेट लिएपछि उनले सय विकेटको कोसेढुंगा पार गरेका हुन् । ट्‍वान्‍टी–ट्‍वान्‍टीको ७७ वटा म्याचमा उनले हालसम्म १ सय ५ विकेट लिइसकेका छन् । इस्टर्न रिजन प्रतियोगितामै सन्दीपले हङकङविरुद्ध २ र थाइल्यान्डविरुद्ध १ विकेट लिए ।

लेग स्पिनर लामिछानेले थाइल्यान्डविरुद्धको खेलमा अर्को कीर्तिमान पनि बनाए । उनले लगातार २२ बलमा एक रन पनि नदिने कीर्तिमान राखे । आफ्नो स्पेलमा उनले ३ मेडन ओभर फ्याँक्दै ९ रन खर्चेर १ विकेट लिए । यसअघि पाकिस्तानका तीव्र गतिका बलर मोहम्मद आमिरको नाममा २१ डट बलको कीर्तिमान थियो । उनले युएईविरुद्ध सो कीर्तिमाान राखेका थिए ।

तिनै कीर्तिमानी सन्दीप पनि नेपाली टोलीको प्रदर्शनबाट सन्तुष्ट छैनन् । नेपाली क्रिकेटमा धेरै सुधारको खाँचो औँल्याउने उनी अहिले नै त्यसमा सुधार नआए दुर्घटनामा पर्न सक्‍ने चेतावनी दिन्छन् । भन्छन्, “हाम्रो लक्ष्य विश्व कप, एसिया कपजस्तो स्तरसम्म पुग्‍ने हुनुपर्छ । तर यस्तै अवस्था रहिरहे त्यो कहिले खेल्ने हो, थाहा छैन । यदि खेलाडी, प्रशिक्षक, नेपाल क्रिकेट संघ सबै नेपाली क्रिकेटको स्तर सुधार्नतिर नलाग्‍ने हो भने नेपालले पनि क्रिकेट खेल्ने गथ्र्यो भन्‍ने स्थिति नआउला भन्‍न सकिन्‍न ।”