सिस्टम त छ नि !

सार्वजनिक बस चढेर बल्खु जाँदै थिएँ । मेरो अघिल्लो सिटमा दुई युवा बसेका थिए । बेरोजगारी र थकानको आगोले उनीहरू पिल्सिएझैँ लाग्थ्यो । देशको व्यवस्थाप्रति आक्रोशित पनि थिए उनीहरू ।

‘देशमा सिस्टमै छैन यार् । सोर्सफोर्स नभई जागिरै पाइन्न,’ झुसे दाह्रीसहितको युवक बोल्यो । ‘के गर्ने ! भ्रष्ट नेता र सचिवको छोराछोरी परिएन !’ अर्को कड्कियो ।

‘जसले जे गरे पनि भा’छ यहाँ । नीति, नियम, सिस्टम भन्ने पनि त एउटा कुरा हुन्छ नि यार्...,’ केटो फुस्फुसाइरहेको थियो । छेउमा उभिएकी एक महिलाले ती दुई युवातर्फ हेर्दै आत्मविश्वासपूर्वक सोधिन्, तपाईंहरूले पढ्नु लेख्नु भा’को छैन ?’

प्रश्नले केटाहरू ट्वाँ परे । ‘पढेका छौँ’को भंगिमा आयो । ‘अनि, यहाँ महिला सिट लेखेको छ भन्ने था’पाउनुभएन ?’

महिला मुस्कुराइन् ।

त्यसपछि, केटाहरूको कान लाजले रातो भयो । लुरुक्क सिट छोडिदिए । महिला सिटमा अब दुई जना महिला नै बसे । त्यो पनि बडो रवाफका साथ ।

उनी बोल्न थालिन् । ‘यो देशमा सिस्टम त छ नि ! हाम्रा लागि महिला सिट छुट्याइदिएको छ सरकारले । पुरुष बसिदिँदा यो हाम्रो सिट हो उठ्नूस्, हामी बस्छौँ भन्न त हामीले नै सक्नुपर्ने हो...,’ उनी यसरी बोलिरहेकी थिइन्, त्यो जवाफ उभिएका अरू महिलालाई झटारो थियो । र, अघि त्यही सिटमा बसिरहेका पुरुषका लागि रननन्न पार्ने ओखती ! निसाना, दुवैतिर, सही ठाउँमा लागेको थियो ।

फुलिस पुलिस

होलीको दिन नयाँ बानेश्वर चोकमा चलिरहेको कन्सर्टमा मान्छेहरू मग्न थिए । दूबो र फूलसहितको डिभाइडरछेउ मलगायत चार–पाँच साथी उभिएका थियौँ । रमाइरहेका मान्छेहरूको रंगीन अनुहार पढिरहेको पनि थिएँ मैले । दूबो र फूल कुचिएला भन्नेमा सचेत पनि थियौँ ।

परबाट एक जना जुँगेमुठे प्रहरी आक्रोशित मुद्रामा लट्ठी नचाउँदै हिँडिरहेका देखिए । लाग्थ्यो, उनी मान्छेलाई विनम्रतापूर्वक सम्झाउन होइन, डर देखाएरै तह लगाउन उद्यत् छन् । भंगिमाले त्यही भन्थ्यो । कन्सर्टतिर ध्यान छाडेर म उनैतिर हेर्न थालेँ । उनले बोकेको लौरो घरिघरि रंगीन मानिसको ढाडतिर सोझिन्थ्यो । कोही उनलाई देख्दा भागाभाग गर्थे ।

गड्याप–गड्याप पाइला चाल्दै, लट्ठी नचाउँदै उनी हामी भएतिर आए । मैले सचेत हुँदै साथीहरूलाई कोट्याएँ । आक्रोशित पारामा उनी बोल्न थाले, ‘उता जाओ सब् † यो दूबो र फूल नकूल्च । नभए, यो बुटले तिमीहरूलाई कुल्चनु पर्ला !’

छेउमा उभिएका हामीले दूबो कुल्चेका थिएनौँ । केही नबोली उनको बुटतिर हेरेँ ।

‘दाजु ! उता त तपाईं जानूस् ! दूबो र फूल कसले कुल्चिरहेको छ तल हेर्नूस् त !’ आँखा जुधाएँ । प्रहरीले आफ्नो बुटतिर हेरे । अनि, हामी उभिएको ठाउँतिर । हामी होइन, उनै बीचमा उभिएका थिए । दूबो पनि हामीले होइन, उनैले कुल्चेका थिए । उनी उभिएको वरिपरिका एक–दुई बिरुवा कोमामा गइसकेका थिए । हामी हाँस्न थाल्यौँ । नमीठो मुख लगाएर ती प्रहरीचाहिँ अन्तै लागे ।

साथीहरू भन्दै थिए, ‘कस्तो फुलिसजस्तो पुलिस !’

जनताका पक्षमा...

१४ चैतमा रातको ९ बज्दा बानेश्वर चोक सुस्ताइसकेको थिएन । लमतन्न सडकले आफ्नो छातीमा गाडी गुडाइरहेको थियो, मानिसहरूलाई टेक्ने ठाउँ दिएर थाकिसकेको थिएन । केही काम सकेर घर फर्कंदै थियौँ साथी र म । चोकमै थियौँ हामी । प्रहरीको नीलो भ्यान बबरमहलतिरबाट रन्केर आयो । भ्यानबाट टाउको झिकेर एक प्रहरी फतफताइरहेका सुनिए । गाडी हामीनजिकै घ्याच्च रोकियो । बाटो काट्न खोजेका मानिसनजिक गएर एक प्रहरी यसरी कराए कि, हामी छक्क पर्‍यौँ !

‘राम्रोसँग बाटोमा हिँड् ! नत्र सबलाई काट्दिन्छु !’ उनी चिच्याए । मानिसहरू डराए । तिनै प्रहरी रोकिरहेको ट्याक्सीनजिकै गएर चालकसँग कराए, ‘यहाँ किन रोकेको तेरो ट्याक्सी ? काट्दिउँ?’

प्रहरीको यति घिनलाग्दो रवाफले हाम्रो पारा तात्यो । उनी घरि यता घरि उता हिँड्दै केही गल्ती नगरेका मान्छेलाई ‘काट्दिन्छु’ भन्दै तर्साइरहेका थिए । यत्तिकै बस्नु उचित लागेन । साथीले १०० मा फोन गर्‍यो ।

‘बानेश्वर चोकमा खटिएका एक प्रहरीले सबैलाई ‘काट्दिन्छु’ भन्दै मान्छे तर्साउँदै छन् । किन यस्तो ? प्रहरीको काम मान्छेलाई तर्साउने हो ?’ हामीले यति भनेपछि उताबाट डिटेल सोधे । गाडी नम्बर यकिन थिएन । त्यसैले, त्यो बताउन सकेनौँ । यो कुरा तत्कालै ‘माथि खबर गर्ने’ वचनसाथ फोनवार्ता सकियो । 

केहीबेरपछि साथीको फोन करायो । ‘माथिबाट’ रै’छ । अघिको घटनाबारे सोधे । साथीले आफ्नो नाम, काम सबै बतायो । फोन राखेको केही क्षणमै फेरि अर्को कल आयो । फेरि उही प्रश्न, उही डिटेल । पाँच मिनेटमा १०/१२ पटक कल आयो । हामी कायल भयौँ ।

‘सहयोगका लागि धन्यवाद हजुर । निज प्रहरीले त्यसो गरेकै पाइयो । कारबाही अघि बढाइएको छ ।’ अन्तिम कलसहित जानकारी आयो ।

लाग्यो, देशमा जनताको पक्षमा अझै केही ठाउँ रहेछ !