लेडिज सिट

दसैँमा बसमा कोचिएर घर पुग्ने सोच्दा नै तनाव हुन थाल्छ । तोकिएभन्दा दोब्बर/तेब्बर भाडा तिर्नु त छँदै छ । धन्न, बसको पनि ‘अफ सिजन’ हुन्छ र कहिलेकाहीँ हामी यात्रुले पनि भाउ पाउँछौँ ।  

हालै गृहनगर मणिग्राम जान रात्रि बस चढ्न नयाँ बसपार्क पुगियो । बुटवल–भैरहवा रुटका बसका स्टाफहरुले घेरा हालिहाले । सुरुआत एसीवाल, नन–एसीवाल गाडीका विकल्पबाट भयो । म तत्काल केही बोलिनँ । उनीहरु भाडामा सय/पचास घटाउनतर्फ लागे । म आफ्नै तालले टिकट काउन्टरतर्फ लम्किरहेँ । तन्नेरी छिमलका एक जना मतिर आएर सुटुक्क कानमा भने, “मसँग लेडिज सिट खाली छ ।” प्रतिस्पर्धी अन्य स्टाफले भेउ पाइहाले । अनि, सबैले आ–आफ्नै ढंगबाट आफ्ना महिला सिटका विशेषता भन्न थाले । बस स्टाफका व्याख्या जस्तासुकै होऊन् तर त्यो सार्वजनिक यातायातमा महिलामाथि हुने दुव्र्यवहार नै हो । सिन्डीकेटले यात्रुको अधिकार हनन भइरहँदा धन्न टिकटपछाडि ‘महिला सिटको विशेषता’चाहिँ अहिलेसम्म लेखेका छैनन् ।  

घरघरबाट लाइभ

भर्खर भर्खर घरमा ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट टीभी भित्रँदा लाग्थ्यो, टेलिभिजनमा ‘लाइभ’ कि त राजाको भाषण हुन्छ या त फुटबल म्याच । हेर्दाहेर्दै टीभी यति धेरै भए कि रेकर्डेड कम लाइभ कार्यक्रम बढ्ता हुन थाले । सायद उनीहरुलाई सजिलो पनि त्यही हुँदो हो । दिनभर कि अन्तर्वार्तामाथि अन्तर्वार्ता लियो कि त कतै भइरहेको कार्यक्रममा लगेर क्यामेरा तेस्र्यायो । खैर, यो तीजमा फेसबुकमा अचम्मै देखियो, घरघरबाट लाइभ । दर पकाउँदै होस् या तीज गीतमा नाच्दै गरेका । मोबाइल फोनबाटै त्यस्तो सम्भव भएपछि मानिसहरु नगरुन् पनि किन ! 

फेसबुकले ल्याएको यो फिचरलाई धेरैले क्रान्तिकारी छलाङ नै मानेका छन् । सायद सोचिएको थियो, फेसबुक लाइभमा ‘ बर्थडे सेलिब्रेट’ होलान्, कवि गोष्ठी चल्लान् वा आमसभामा कार्यकर्ता जुटाउन नसक्ने साना दलका नेताले मन्तव्य देलान् । तर, फेसबुक लाइभमा त्यस्ता कुरा हुन थाले, जसको आकलन सायद यो फिचर ल्याउनुअघि गरिएको थिएन । हत्या, आत्महत्या प्रयासका घटना फेसबुक लाइभमा आउन थाले । फेसबुकमा फोटो हालेजस्तै लाइभका सुविधा हुन थालेपछि पनि मानिसहरु बढी नै हौसिएका होलान् । अहिलेलाई बढीमा ३० मिनेटसम्म लाइभ गर्न मिल्छ । नत्र मानिसहरु चौबीसै घन्टा आफूलाई लाइभ राख्थे होलान् । प्रतिस्पर्धा जो चलिरहेको छ, ‘नोथिङ टू हाइड’को । 

नेताबाट स्वकीय सचिव ! 

नेता बन्ने कि स्वकीय सचिव ? नेकपा माओवादी केन्द्रका नेताद्वय हिमाल शर्मा र रमेश मल्लले आफैँलाई यो प्रश्न पक्कै थुप्रै पटक सोधे होलान् । त्यसैले होला, समकालीन विद्यार्थी नेता गगन थापा यही सरकारमा मन्त्री बन्दा यी दुवैले चाहिँ स्वकीय सचिव पद रोजे । माओवादीको भ्रातृ संगठन अखिल क्रान्तिकारीको केन्द्रीय अध्यक्ष भइसकेका उनीहरु दुवै अहिले पार्टीको पोलिटब्युरो सदस्य हुन् । जब कि, विद्यार्थी संगठनको केन्द्रीय अध्यक्ष हुनु भनेको भविष्यमा कुनै बेला पार्टी वा देशकै नेतृत्व गर्नसक्ने व्यक्तिका रुपमा बुझिन्छ । त्यस्तो व्यक्तित्व बनाइसकेकाहरु स्वकीय सचिव हुनुलाई पद घटुवाकै रुपमा बुझ्दा हुन्छ । 

स्वकीय सचिव पदलाई कम आँकिएको त होइन तर त्यो एउटा व्यावसायिक दक्षता भएको कर्मचारीले सम्हाल्नेजस्तो पद हो, जसले कम्तीमा प्रधानमन्त्री/मन्त्रीका दैनिकी सहज बनाओस् र मध्यस्थ गरोस् । सल्लाहकार वा विज्ञका रुपमा गएका भए सायद कुरा अर्कै हुन्थ्यो । तर, नजिरहरु हेर्दा लाग्छ, 

स्वकीय सचिवहरुले आफ्नो भूमिकालाई त्यत्तिमै खुम्च्याएका छैनन् । सरुवा, सिफारिस, ठेक्कापट्टाजस्ता काममा समेत आफ्ना हातगोडा फैलाएका छन् । कतै पूर्वअध्यक्षद्वयलाई 

पनि घोषित पदभन्दा त्यस्तै अघोषित भूमिकाकै मायाले हौस्याएको हो कि !