रुपन्देही–सडकमा टिपर देख्यो कि तर्सिन्छिन्, तिलोत्तमा-२ की विष्णु शर्मा । निजी बैंककी जागिरे विष्णु तिलोत्तमा-२ कै विष्णुकुमारी भट्टराई, ८९, लाई आफ्नै आँखाअगाडि जेब्राक्रसबाट बाटो काट्दै गर्दा लु२ख ९८३८ नम्बरको टिपरले ठक्कर दिएर ज्यान लिएदेखि सडकमा सवारी चाप भएका बेला हिँड्न खोज्दिनन् । भन्छिन्, "सकेसम्म स्कुटी चढ्न नपरे हुन्थ्यो भन्ने लाग्छ, टिपर देखेपछि झसंग भइहाल्छु ।"

स्कुटरमै सवार बुटवलकै सञ्चारकर्मी दलबहादुर भण्डारीले २ पुस ०७४ मा अस्पताल लाइनमा लु१ख ६५२८ नम्बरको टिपरले ठक्कर दिँदा घटनास्थलमै ज्यान गुमाए । ६ चैत ०६८ मा मिलनचोकमा टिपरकै ठक्करबाट २ सरकारी कर्मचारीको मृत्यु भएको थियो ।

बुटवल आसपास टिपरकै कारण दुर्घटना र मृत्यु संख्या बढ्ने गरेको छ । यहाँ हरेक वर्ष डेढ सयभन्दा बढी टिपर थपिने गरेको यातायात कार्यालयको तथ्यांक छ । पाल्पाको दोभान र अर्घाखाँचीको नरपानी आसपास उत्खनन गरिएको चुनढुंगा बुटवल, भैरहवा, सुनवल, परासी क्षेत्रका सिमेन्ट उद्योगमा टिपरले ढुवानी गर्छन् ।

कम्पनी र उद्योगले टिपर चालकलाई प्रतिटि्रपको हिसाबमा भत्ता उपलब्ध गराउने भएकाले बेपर्वाह कुद्ने सवारी साधनबाटै धेरैजसो दुर्घटना हुने गरेका छन् । रूपन्देही रोडाढुंगा व्यवसायी संघका अध्यक्ष गोपाल ज्ञवालीका अनुसार खानीबाट चुनढुंगा बोक्ने टिपर मात्र ७ सयभन्दा बढी छन् । रोडाढुंगा व्यवसायीसँग थप १ सय टिपर छन् । "क्यु र भत्ता सिस्टम पनि दुर्घटनाको कारण हो," भन्छन्, "तर भरपर्दो र उत्तम विकल्प सहरी क्षेत्रमा छुट्टै सडक नै हो ।"

प्रदेश ५ ट्राफिक प्रहरी कार्यालयका अनुसार आर्थिक वर्ष ०७३/७४ मा भएका १ हजार ९ सय ९८ दुर्घटनामा ५ सय २० ले ज्यान गुमाए । तीमध्ये ट्रक र टिपरबाट मात्र २ सय ५५ को मृत्यु भयो । आव ०७४/७५ मा भएका १ हजार ३ सय ४० दुर्घटनामा ५ सय ६८ ले ज्यान गुमाए । टिपर र ट्रककै कारण ३ सय ६ को मृत्यु भयो । गत आवका १ हजार ४ सय ३१ दुर्घटनामा ६ सय २९ जना मारिए । त्यसमा टिपर र ट्रकबाट मात्र १ सय ९२ जनाको मृत्यु भएको तथ्यांक छ ।

गत वर्ष जिप र कारबाट १ सय ९४ र टिपर/ट्रकबाट १ सय ९२ जनाको मृत्यु भएको कार्यालयका सूचना अधिकारी प्रहरी नायव उपरीक्षक माधवप्रसाद बुढाथोकी बताउँछन् । "धेरै दुर्घटना चालककै लापरबाहीले भएका छन्," भन्छन्, "दोस्रोमा टिपर र ट्रकको तीव्र गति छ ।"

चालू आवको पछिल्लो ६ महिनामा मात्रै प्रदेशका १२ जिल्लामा ६ सय १० सवारी दुर्घटना भए । तीमध्ये ट्रक र टिपरबाट भएका ९३ दुर्घटनामा ३ सय ४८ जनाले ज्यान गुमाए ।

कार्यालयका अनुसार बुटवल क्षेत्रमा दैनिक ५ हजार सवारी आउजाउ गर्छन् । त्यसमा टिपर र ट्रकको चाप झन्डै २० प्रतिशत छ । बढ्दो दुर्घटना न्यूनीकरण गर्न प्रदेश ५ को राजधानी बुटवललाई केन्द्रमा राखेर टिपर र ट्रकमा टाइम कार्ड लागू गरिएको छ । सडकमा टिपर र ट्रक गुडाउँदा प्रतिघन्टा ३० किलोमिटरभन्दा बढी गतिमा गुडाउन पाइँदैन । यसले दुर्घटना न्यूनीकरणमा सघाउने ट्राफिक प्रदेश कार्यालयका प्रमुख गणेश चन्द बताउँछन् ।

"अहिले बुटवल आसपास, पाल्पा, परासी र कपिलवस्तुका सडकमा यो नियम लागू गरेका छौँ," चन्द भन्छन्, "प्रभावकारिता हेरेर प्रदेशका सबै जिल्लामा विस्तार गर्छौं ।"