प्रदूषणको स्रोत : मध्यसहरका उद्योग
उद्योगका कारण नेपालगन्ज क्षेत्रमा प्रदूषण बढेको विषय अदालतसम्म पुग्यो ।
मध्य सहरमा छ, नेपालगन्ज औद्योगिक क्षेत्र । प्लास्टिक, प्लाइउड र मेटल उद्योगबाट निस्कने प्रदूषणले वरपरको वातावरण धुवाँमय छ । त्यसको सबैभन्दा ठूलो असर सय मिटर उत्तरमा रहेको शिक्षण अस्पतालमा पर्छ । उद्योग चलेका बेला झ्याल खोल्नै नमिल्ने गरी धुवाँ अस्पतालका वार्डसम्मै पुग्छ । वरपरका घरमा पनि उस्तै समस्या छ । चिकित्सकहरू गुनासो गर्छन्, बिरामीले स्वच्छ सास फेर्नसमेत पाउँदैनन् ।
०३० सालमा नेपालगन्ज औद्योगिक क्षेत्र स्थापना गरिँदा वरपर खासै बस्ती थिएन । तर साढे चार दशकपछि उद्योग सहरले घेरियो । अहिले २९ उद्योग सञ्चालनमा छन् । तीमध्ये प्लास्टिक, प्लाइउड र मेटल उद्योगबाट धेरै प्रदूषण भएको गुनासो औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन कार्यालयमा पनि पुगेको छ । मोर्डन डोर्स एन्ड उड प्रोडक्स प्रालि, विजय मेटल ग्रुप र रिजवान इन्जिनियरिङलगायत उद्योगलाई वातावरणमैत्री बनाउन वर्षमा चार पटकसम्म पत्राचार गरिएका छन् तर कुनै सुधार छैन ।
विज्ञले उद्योगहरूलाई नयाँ प्रविधि अपनाउन सुझाव दिँदै आएका छन् । उद्योगले मापदण्ड पूरा गरेको दाबी पनि गर्छन् तर सहरमा बर्सेनि प्रदूषण बढेको बढ्यै छ । उद्योगका कारण नेपालगन्ज क्षेत्रमा प्रदूषण बढेको विषय अदालतसम्म पुग्यो । उच्च अदालत तुलसीपुर नेपालगन्ज इजलासबाट ०७५ कात्तिकमा वातावरण प्रदूषण रोक्न औद्योगिक क्षेत्र नेपालगन्जसमेतका नाममा निषेधाज्ञा र परमादेशको आदेश जारी भएको थियो ।
अधिवक्ताद्वय लोकबहादुर शाह र पवनकुमार गुप्ताले रिट दायर गर्दै नेपालगन्ज औद्योगिक क्षेत्रबाट दैनिक निस्कने धुुवाँ र ध्वनि प्रदूषण तत्काल रोक्न लगाउनुपर्ने, नागरिकको स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर पार्ने र प्रदूषणजन्य कुनै पनि कार्य गर्न नहुने, उद्योग तथा कलकारखाना प्रचलित कानुनको दायरामा रही वातावरण प्रदूषण नहुने गरी व्यवस्थित ढंगबाट सञ्चालन हुनुपर्नेलगायत माग गरेका थिए । अधिवक्ता शाह भन्छन्, “अदालतले वातावरण प्रदूषण रोक्न आदेश जारी गर्दा पनि अवस्था उस्तै छ ।”
नेपालगन्ज उपमहानगरकी उपमेयर उमा थापा मगर पनि औद्योगिक क्षेत्र र इँटाभट्टाबाट निस्कने धुलोधुवाँलाई प्रदूषणको कारक ठान्छिन् । अहिले औद्योगिक क्षेत्रलाई सहरदेखि बाहिर लैजाने बहस चलेको छ । बाँके नौबस्तामा ३ सय ३८ बिघा क्षेत्रमा प्रदेशस्तरीय औद्योगिक क्षेत्र स्थापना गर्न विस्तृत अध्ययन (डीपीआर) तयार हुँदै छ । बाँकेकै कचनापुरमा विशेष औद्योगिक क्षेत्र (सेज) स्थापनाका लागि अध्ययन भइरहेको छ । बढी प्रदूषण फैलाउने उद्योगलाई त्यतै सार्नुपर्ने सुझाव नगरबासीले दिन थालेका छन् ।
प्रदूषण बढेपछि उपमहानगरले नगर क्षेत्रमा नयाँ इँटाभट्टाका लागि अनुमति दिन बन्द गरेको छ । उपमेयर थापा भन्छिन्, “पुराना इँटाभट्टालाई पनि बाहिर धुवाँ नफ्याँक्ने चिम्नीयुक्त प्रविधिमा रूपान्तरणका लागि पहल भइरहेको छ ।”
सम्बन्धित
अमेरिकाले बर्सेनि निकाल्ने आतंकवादसम्बन्धी प्रतिवेदन नेपालबारे फेरिएको धारणा...
नेपाललाई 'आतंकवादको हब' मान्ने अमेरिकी धारणा कसरी परिवर्तन भयो ?
लकडाउनपछि आफ्नो मुलुक फर्किएका भारतीय मजदुर सम्पर्कमै आएनन्, रेडजोनमा परेका स्वदेशकैलाई ल्...
उद्योग चलाउनै मुस्किल
सात दशकयताको दलीय तानातानको शिकार बन्दै आएको नागरिकता मुद्दामा यसपल्ट पनि विगतकै राजनीतिक ...
नागरिकतामा किन सधैँ किचलो ?
केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो, बाग्मती प्रदेशसहितको सिन्धुपाल्चोक, काभ्रे र प्रदेश २ सर्लाहीब...
आश्रममै रहे पनि किन पक्राउ पर्दैनन् बमजन ?
मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेललाई प्रदेशमा आएर केन्द्रीय भूमिका गुम्ने भय, पार्टी इन्चार्ज र अर्...
ओलीका ‘अलराउन्डर’ विश्वासपात्र
कोरोना महामारीले खर्च घटाउन र प्रशासनलाई चुस्त राख्न सबक सिकाए पनि अनावश्यक खर्च कटौतीमा भ...