दसगजामै भारतीय चेकपोस्ट
सिमानाको असली सिपाही हामी नै हौँ : नागरिक
नेपाल–भारत अन्तर्देशीय सीमारेखा अन्तर्गतको सिरहा भगवानपुर गाउँपालिका–४ ठाडीमा भारतीय पक्षले दसगजामै वर्षौंदेखि भारतीय अर्धसैनिक बल (एसएसबी) र कस्टम चेकपोस्ट सञ्चालन गर्दै आएको छ । यति मात्र होइन, भारतीय नागरिकले नेपालतर्फ आधा दर्जनभन्दा बढी पसल सञ्चालन गरेका छन् ।
अन्तर्राष्ट्रिय नियमअनुसार द्विदेशीय सीमा छुट्याउन गाडेको स्तम्भदेखि २० मिटर उत्तर र २० मिटर दक्षिणको खाली भूभाग दसगजामा कुनै पनि देशले संरचना ठड्याउन पाउँदैन । दसगजा क्षेत्रमा कुनै किसिमको सीमा विवाद, सीमास्तम्भ मर्मतसम्भार वा नयाँ निर्माण गर्नु परे दुवै देशको सहमतिमा सरोकारवाला निकाय बसेर त्यसको निदान गर्नुपर्छ ।
भारतीय पक्षले ठाडीमा रहेको सशस्त्र बोर्डर आउट पोस्ट, इलाका प्रहरी कार्यालयबाट डेढ सय मिटर तथा भन्सार कार्यालयबाट सय मिटरको दूरीमा नेपाली सीमा मिचेर निर्माण गरेको कस्टम र एसएसबीको सुरक्षा जाँच पोस्ट छ । तर त्यहाँ सीमा मिचेकोबारे सशस्त्र र जनपद प्रहरी नै बेखबर छन् । बरु स्थानीयले आफ्नो भूमिको पहरेदारी गरिरहेका छन् । स्थानीय समाजसेवी श्रीलाल पासवान भन्छन्, “भारतले जति सीमा मिच्यो–मिच्यो तर हामी ठाडीबासीले ४० वर्षदेखि त्यसको रक्षा गर्दै आएका छौँ । राज्य अहिलेसम्म केही बोलेको छैन ।”
०७५ फागुनमा एसएसबीले नेपालको सीमामा स्वागतद्वार निर्माण गर्न रातारात जेसीभी लगाएर स्तम्भ गाडेको थियो । सशस्त्र प्रहरी बोर्डर आउट पोस्ट ठाडीका तत्कालीन प्रमुख सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक कैलाश कटुवालले स्थानीयलाई भेला गरेर नेपाली सीमाको रक्षा गर्न आग्रह गरे । त्यसपछि ठाडीबासीले संयुक्त रूपमा स्वागतद्वार निर्माण नगर्न एसएसबीलाई चेतावनी दिएपछि स्थगित भयो ।
स्वागतद्वार निर्माणमा स्थानीयबाट भएको अवरोधको एक सातापछि सिरहाका तत्कालीन प्रमुख जिल्ला अधिकारी रुद्रप्रसाद पण्डितसहितको टोलीले ठाडी सीमाको निरीक्षण गर्यो । तर उक्त टोली कसैसँग सोधपुछ नगरी त्यसै फर्किएको स्थानीय शिक्षक अशोक सिंह सुनाउँछन् ।
स्थानीय शंकर साह एसएसबीले दादागिरी देखाएर सीमामा स्वागतद्वार बनाउन खोज्दा नजिकै रहेको सशस्त्र र जनपद प्रहरी केही पनि नबोलेको बताउँछन् । भन्छन्, “स्थानीयको प्रतिरोधकै कारण एसएसबीले स्वागतद्वार बनाउन खनेको खाल्डो पुर्यो । हामीले सीमा अतिक्रमण भएको खबर तत्कालै गृहमन्त्री, मन्त्री, जनपद र सशस्त्रका आईजीपीलाई गरायौँ । तर उनीहरूले सीमा समस्या भनेको स्थानीयकै भएकाले स्थानीय प्रहरीलाई भन्नू भन्ने जवाफ दिए ।”
लगडीगढयानीमा राज्यको कुनै सुरक्षा निकायको उपस्थिति छैन । भारतीयले रातरात नेपालको सीमास्तम्भ गायब पार्ने हुँदा स्थानीय एकजुट भएर सीमाको सुरक्षा गर्दै आएको लगडीगढयानीका पूर्वसचिव देवनारायण यादवको भनाइ छ ।
हाल सञ्चालनमा रहेको भारतीय कस्टम चेकपोस्टसम्म साविकको भगवानपुर गाउँपालिका– ३ को २४७ र २४८ नम्बर कित्ता जमिन आफ्नो भएको शिक्षक अशोक सिंहको दाबी छ । उक्त स्थानमा पानी निकासाका लागि चन्दा संकलनबाट निर्माण गरेको कल्भर्टसमेत भारतीयले दाबी गरिरहेको स्थानीयको गुनासो छ ।
ठाडीमा मात्र होइन, सिरहाको सिरहा नगरपालिका–२० को लगडीगढयानीमा भारत बिहार मधुवनी जिल्लाको लगडीपदमा ग्राम पञ्चायतका ज्ञानी मुखियाको घरको आँगनमै नेपालको जंगे पिलर छ । त्यहाँ सीमा मिचेर भारतीयले डेढ सयभन्दा बढी घरटहरा निर्माण गरेको पूर्वसचिव यादव बताउँछन् ।
सिरहाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी गोपालकुमार अधिकारीका अनुसार जिल्लाको ठाडी, लगडीगढयानी, माडरमा सीमा मिचिएको छ । भन्छन्, “सीमा समस्या दुई देशका सरकारको भएको हुँदा स्थानीय प्रशासनले यसमा केही गर्न सक्दैन । भारतीय पक्षले ठाडीमा सीमा मिचेकोबारे गृह मन्त्रालयलाई पत्राचार गरिसकेका छौँ ।”
सम्बन्धित
अमेरिकाले बर्सेनि निकाल्ने आतंकवादसम्बन्धी प्रतिवेदन नेपालबारे फेरिएको धारणा...
नेपाललाई 'आतंकवादको हब' मान्ने अमेरिकी धारणा कसरी परिवर्तन भयो ?
लकडाउनपछि आफ्नो मुलुक फर्किएका भारतीय मजदुर सम्पर्कमै आएनन्, रेडजोनमा परेका स्वदेशकैलाई ल्...
उद्योग चलाउनै मुस्किल
सात दशकयताको दलीय तानातानको शिकार बन्दै आएको नागरिकता मुद्दामा यसपल्ट पनि विगतकै राजनीतिक ...
नागरिकतामा किन सधैँ किचलो ?
केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो, बाग्मती प्रदेशसहितको सिन्धुपाल्चोक, काभ्रे र प्रदेश २ सर्लाहीब...
आश्रममै रहे पनि किन पक्राउ पर्दैनन् बमजन ?
मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेललाई प्रदेशमा आएर केन्द्रीय भूमिका गुम्ने भय, पार्टी इन्चार्ज र अर्...
ओलीका ‘अलराउन्डर’ विश्वासपात्र
कोरोना महामारीले खर्च घटाउन र प्रशासनलाई चुस्त राख्न सबक सिकाए पनि अनावश्यक खर्च कटौतीमा भ...