पहिले नयाँ दिल्ली, त्यसपछि केरला भनिए पनि दक्षिण एसियाको बहुप्रतिष्ठित खेल प्रतियोगिता सागको १२औँ संस्करण भारतको पूर्वोत्तर राज्य गुवाहाटी र सिलोङमा सुरु भएको छ ।

दक्षिण एसियाका आठ राष्ट्रका ३ हजार ३ सय ३३ खेलाडी, प्रशिक्षक तथा पदाधिकारी सम्मिलित यस खेल मेलाको विधिवत् उद्घाटन २२ माघमा गुवाहाटीको सरुसजाइस्थित इन्दिरा गान्धी एथलेटिक्स रंगशालामा कडा सुरक्षा व्यवस्थाका बीच भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले गरे ।

प्रतियोगिता सुरु हुनुभन्दा दुई दिनअघि मोरान टाइगर फोर्स नामको एउटा संस्थाले आसामको तिनसुकिया, दुमदुमा र डिगबोईमा अप्रत्यासित बम विस्फोट गराएपछि भारतीय सेनाले सुरक्षा व्यवस्थालाई निकै कडा बनाएको हो ।

उद्घाटन सत्रमा मात्र रंगशाला र सहर वरिपरि १० हजार सुरक्षाकर्मी तैनाथ भएका स्थानीय पत्रपत्रिकाले जनाएका छन् । यस्तै, रंगशाला वरिपरि दुई हजार सीसी टीभी क्यामरा जडान गरिएको थियो । सुुरक्षाको जिम्मा एनएसए (नेसनल सेक्युरिटी एजेन्सी)ले लिएको थियो ।

उद्घाटनको एक दिनअघि ६ घन्टा रंगशालाभित्र बम डिस्पोजल स्क्वाड, विशेष सुरक्षा दस्ता तथा तालिम प्राप्त कुकुरबाट सुरक्षाको पूरा जानकारी लिइएको थियो । प्रतियोगिता सम्पन्न नहुँदासम्म अर्धसैनिक बलका ५० कम्पनी तैनाथ रहने छन् । मिडियालगायत सम्पूर्ण पदाधिकारीलाई कडा जाँचपछि रंगशालामा प्रवेश गर्न दिइएको थियो ।

भारतले यसअघि सन् १९८७ मा तेस्रो साग कोलकातामा र १९९५ मा चेन्नईमा सातौँ साग गरेको थियो । प्रतियोगिता आयोजनाका लागि मात्र भारत सरकारले १ अर्ब ५० करोड भारतीय रुपियाँ बजेट छुट्याएको छ । त्यसमा सुरक्षाका लागि बेग्लै ६७ करोड रुपियाँ खर्च गरिरहेको छ । सरकारले असमका लागि ६० करोड र मेघालयका लागि सात करोड सुरक्षा बजेट उपलब्ध गराएको छ ।

प्रतियोगितामा १ हजार ३ सय ७७ पुरुष र १ हजार १ सय ४५ महिला खेलाडीले भाग लिँदैछन् । त्यसैले यसपालिको सागलाई ‘लैंगिक समानता’को नारा दिइएको छ । प्रतियोगिता अन्तर्गत गुवाहाटीमा १६ र सिलोङमा सात खेलको स्पर्धा हुनेछ । सिलोङले पनि दोस्रो दिन छुट्टै उद्घाटन गरेको थियो ।

प्रतियोगितामा २३ खेल समावेश छन्, जसमा २ सय २८ स्वर्ण, २ सय २८ रजत र ३ सय ८ काँस्य पदकका लागि स्पर्धा हुँदैछ । नेपालले २३ वटै खेलमा खेलाडी उतारेको छ ।

हकीमा महिला टोलीले मात्र भाग लिएको छ । सागमा खो–खो पहिलोपल्ट समावेश गरिएको हो । यसबाट नेपालले रजत पदकको आशा गरेको छ । “समग्र खेलमा मैले १२ वटा स्वर्ण पदकको आशा गरेको छु,” राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्का सदस्य–सचिव तथा १२औँ सागका ‘सेभ दी मिसन’ केशवकुमार विष्ट भन्छन् ।

तर, बजेट निकासमा भएको ढिलाइका कारण प्रभावित बनेको तयारीका बीच पनि नेपालले आठदेखि दसवटासम्म स्वर्ण जित्ने सम्भावना छ । नेपालले सबैभन्दा बढी उसुबाट पाँचदेखि सातसम्म स्वर्णको आशा गरेको छ । यस्तै, जुडोबाट र ट्रायथोलनबाट एक/एक तथा पुरुष फुटबलबाट स्वर्णको आशा गरेको छ ।

“पहिलोपल्ट १६ स्पर्धाका लागि खेल हुँदैछ । त्यसैले हामीले पाँचदेखि सातसम्म स्वर्णको आशा राखेका छौँ,” दक्षिण एसियाली उसुका टेक्निकल डाइरेक्टरसमेत रहेका नेपाल उसु संघका मुख्य प्रशिक्षक प्रनिलध्वज कार्की बताउँछन् । गत सागका आठवटा स्पर्धामा नेपालले उसुतर्फ तीन स्वर्ण जितेको थियो ।

महिला जुडो खेलाडी फुपु ल्हामु खत्रीबाट पनि नेपालले स्वर्णको आशा गरेको छ । यस्तै, ट्रायाथोलनको महिला स्पर्धाबाट पनि । अफगानिस्तानले फुटबलबाट आफ्नो नाम फिर्ता गरिसकेको र भारतले पनि आगामी वर्ष आफ्नै देशमा आयोजना हुने युथ–१७ विश्वकप फुटबललाई ध्यानमा राख्दै युवा खेलाडी पठाउने नीति बनाएपछि फर्ममा रहेको नेपाली पुरुष फुटबल टोलीले स्वर्ण जित्ने आशा गरिएको छ ।

सन् १९९३ मा ढाकामा आयोजना भएको छैठौँ सागमा नेपाली फुटबल टोलीले अन्तिमपल्ट स्वर्ण जितेको थियो । यसपालि जितेमा नेपालले २३ वर्षपछि सागमा स्वर्ण जितेको इतिहासलाई दोहोर्‍याउने छ । 

तस्बिर : कौशल अधिकारी