मेरो पत्रकारिता जीवन १ वैशाख ०१४ देखि सुरु भएको हो । रंगनाथ शर्माको हालखबर दैनिकको प्रधान सम्पादक भएर ४ वैशाखमा पहिलोपटक ‘सुठोको समस्या’ शीर्षकमा सम्पादकीय लेखेको सम्झिन्छु । त्यतिबेला गोपालदास श्रेष्ठले कमनर र मणिन्द्रराज श्रेष्ठले मदरल्यान्ड अंग्रेजी दैनिक प्रकाशित गर्थे । मणिराज उपाध्यायको दैनिक समाज र पशुपतिदेव पाण्डेको नयाँ समाज दैनिक पनि प्रकाशित भइरहेका थिए । कल्पना दैनिक तारिणीप्रसाद कोइरालाको सम्पादकत्वमा प्रकाशित हुन्थ्यो । केआई सिंहका नाममा पनि एउटा साप्ताहिक पत्रिका निस्किन्थ्यो, जसको सम्पादक शिवहरिसिंह प्रधान ‘पागल’ थिए । नेपाल समाचार पत्र र समय दैनिक पत्रिका पनि प्रकाशित भइरहेका थिए ।

त्यतिबेलाका पत्रपत्रिकाले प्रेस ट्रस्ट अफ इन्डियाले प्रकाशित गर्ने समाचार बुलेटिनलाई आधार मानेर विदेशी समाचार तयार गर्थे । अन्य कुनै स्रोत थिएन । मुलुकभित्रका समाचार भने हिँड्दा–डुल्दा र उच्चपदस्थ व्यक्तिहरूले गरेका कुराकानी सुनेकै भरमा बनाउनुपथ्र्यो । त्यतिबेलाको समय, त्यो जमाना ! सरकारी उच्चपदस्थ कर्मचारीहरू पत्रकार र पत्रिका भनेपछि बढी नै डराउँथे । कतै केही प्रकाशित भयो भने जागिर नै जान्छ भन्ने त्रास थियो । त्यतिबेलाका पत्रिकामा सबैभन्दा धेरै साढे दुई सयजति कल्पना छापिन्थ्यो भने दुई सय प्रति हालखबर । 

०१६ सालको दसैँमा बीपी कोइरालाको हातबाट टीका थापौँ भनेर त्रिपुरेश्वरस्थित तीन नम्बर गेस्ट हाउस पुगेको थिएँ । मुलुकको निर्वाचित प्रथम प्रधानमन्त्रीको हातबाट टीका थाप्ने रहर जागेकाले पनि सायद त्यसो गरेको हुँला । फेरि उनीप्रति आस्था र श्रद्धा पनि उत्तिकै थियो । तर, बीपीले आफूहरूले दसैँको टीका घरपरिवारबाहेक कसैलाई नलगाइदिने बताएपछि त्यहीँबाट सरासर नारायणहिटी दरबार गएँ र राजा महेन्द्रको हातबाट टीका थापेर स्वस्ति गरी फर्किएँ ।

४ माघ ०१६ को कुरा हो । बीपीका स्वकीय सचिव कुमारमणि दीक्षित मलाई लिन गाडी लिएर प्युखास्थित घरमै पुगे । बीपीले मलाई भेट्न खोजेका रहेछन् । म १ सय ३ डिग्री ज्वरो आएर लडेको थिएँ र जान नसक्ने बताएँ । तर, उनले मान्दै मानेनन् । मलाई कुमारमणि र मेरी श्रीमतीले झ्याइँकुटी पारेर गाडीमा पुर्‍याए । हामी सीधै जनसेवा सिनेमा हल पुग्यौँ । बीपी अन्तर्राष्ट्रिय बाल दिवस (त्यतिबेला ४ माघमा मनाइन्थ्यो)को अवसरमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै रहेछन् । म गाडीबाट समेत झर्न नसकेपछि कुमारमणि नै भित्र गएर बीपीलाई लिएर आए । कार्यक्रमकै बीचमा बीपी बाहिर आएर मेरो त्यो अवस्था देखेपछि कुमारमणिलाई झपारे । ‘तुरुन्त उहाँलाई घर लैजाऊ’ भन्दै मलाई फर्काइदिए ।

त्यतिबेला ममा एउटा दैनिक पत्रिका प्रकाशित गर्ने हुटहुटी चलेको थियो । त्यसको नाम जुराउने र आर्थिक सहयोग जुटाउने क्रममा निकै दु:ख खेपेँ । पत्रिका प्रकाशनका लागि राजदरबारदेखि नयाँ सडकसम्म धेरैपटक चक्कर लगाएँ । झन्डै पाँच सय मानिसलाई यसको नाम र आर्थिक सहयोगका लागि गरेको पुकारा जीवनमा बिर्सिनै नसकिने क्षण हो । नयाँ सडकमा जम्मा हुने मानिसहरूकै बीचबाट आएका धेरै नाममध्येको समीक्षा पनि एक थियो । 

त्यही समीक्षा दैनिक आफ्नै सम्पादकत्वमा प्रकाशित गर्ने सोचले बीपीलाई भेट्न एक नम्बर गेस्टहाउस पुगेँ । बीपीले जनसेवा सिनेमा हलको प्रसंग निकाले । लगत्तैको आफ्नो चीन भ्रमणको विषयलाई लिएर मसँग कुराकानी गर्न चाहेका रहेछन् । पछिल्लो भेटमा उनीसँग गम्भीर कुराकानी भयो । आफूले जानेबुझेका र सुनेका कुरा बीपीलाई बताएँ । त्यही भेटमा मैले आफ् नो दुखेसो पनि बिसाएँ, “सान्दाजु † म एउटा दैनिक पत्रिका निकाल्न चाहन्छु । यहाँले आर्थिक सहयोग गरिदिनुपर्‍यो ।”

बीपी ज्यादै खुसी भए । नेपाली कांग्रेसले प्रकाशित गर्दै आएको र तारिणीप्रसाद कोइराला सम्पादक रहेको कल्पना दैनिकको सम्पादक भएर काम गर्न भने । त्यो प्रस्ताव यसअघि पनि पटकपटक तारिणीप्रसादले मसमक्ष राखेका थिए । तर, मैले पार्टी पत्रकारिताभन्दा स्वतन्त्र पत्रिका निकाल्ने कुरा गरेर उनको अनुरोध अस्वीकार गरेको थिएँ । बीपीलाई पनि सोही कुरा दोहोर्‍याएँ ।

बीपीले सोधे, “त्यसो भए नयाँ पत्रिका प्रकाशित गर्न कति खर्च लाग्छ त ?” कागज र प्रिन्टिङ खर्च जोड्दा मासिक ६ सय रुपियाँ लाग्ने बताएँ । त्यसपछि उनले दोस्रो प्रश्न सोधेनन् । यत्तिकैमा कृष्णप्रसाद भट्टराईलगायतका नेताहरू बीपीलाई भेट्न आइपुगे । बीपीले मलाई पल्लो कोठामा गएर एकछिन बस्न भने । झन्डै १० मिनेटपछि उनी एउटा खाम लिएर आए । ‘पहिलो तीन महिनाका लागि एडभान्स’ भन्दै त्यो खाम मलाई थमाइदिए । खाम खोलेर हेरेको २ हजार १ सय ५० रुपियाँ रहेछ । भनेभन्दा ३ सय ५० रुपियाँ बढी । र, त्यही पैसाबाट समीक्षाको प्रकाशन प्रारम्भ भयो, २४ फागुन ०१६ सालबाट ।

प्रस्तुति: ईश्वरी ज्ञवाली