इन्टरनेटको सहज पहुँच वरदान मात्र होइन, अभिशाप पनि बन्दैछ । हिजो टाढा–टाढा भएका आफन्तसँग जोड्ने इन्टरनेट आज नजिककै आफन्तलाई पराई बनाउँदैछ । इन्टरनेटकै अत्यधिक प्रयोगले मनोवैज्ञानिक समस्याको सिकार भएका छन्, खासगरी तन्नेरी पुस्ता । तैपनि वास्तविकभन्दा भर्चुअल संसारमै लीन हुन खोज्छन् । यही नियतिको प्रतिविम्ब हो– बत्तीसपुतलीस्थित शिल्पी थिएटरमा मञ्चन भइरहेको नाटक गुम्फन, जसका पात्रहरु वास्तविक दुनियाँबाट भाग्न मरिहत्ते गर्दैछन् । एलिसा सालोको फिनिस नाटक रयादेस्सवाराको अंग्रेजी अनुवाद फलिङलाई जिवेश रायमाझीले नेपाली भावानुवाद गरेका हुन् । दिलीप रानाभाटनिर्देशित यस नाटककापात्र र घटनाक्रमलाई यथासक्य हाम्रै वास्तविकतासँग नजिक गराइएको छ ।

कलेजमा साथीसँग घुलमिल नगर्ने मुख्य पात्र आयान एकोहोरो पारोका छन् । बुबाले औधी माया गर्छन् तर आयान झर्को मान्छन् । डिजिटल गार्डेनमा भने खुब रमाउँछन् । त्यहाँ ‘डार्क फ्लो’ नामले परिचितसँग च्याट गर्छन्, जसका लागि उनी पढाइ, निद्रा, परिवार सबथोक त्याग्न तयार हुन्छन् । त्यही गार्डेनमा उनी ज्यास्मिनसँग नजिक हुन्छन् । कलेजमा आफ्नो प्रेमी भए पनि च्याटरुपमा डार्क फ्लो र अरु केटासँग कुराकानी गरेर रमाइरहेका हुन्छिन् । उनीहरुको बीचमा आइपुग्छिन्, एलिना । मोटो भएकै कारण चिन्तित उनी आफ्नो असलीयत लुकाएर इन्टरनेटमै मग्न हुन्छिन् तर जति खुसी भए पनि यो वास्तविक सम्बन्ध र सामीप्य होइन । त्यसैले उनीहरु मानसिक रुपमा विक्षिप्त हुँदै जान्छन् ।

विभिन्न अध्ययनले इन्टरनेटलाई मनोवैज्ञानिक विचलनको जड मानेका छन्, जसले मान्छेलाई वास्तविकताबाट अलग राखेर भ्रमतिर धकेन्छ । इन्टरनेट र मोबाइलकै अति प्रयोगका कारण एक्लोपनले गाँज्छ, परिवारका सदस्य र साथीभाइसँग दूरी बढ्छ । हामी कहीँ न कहीँ यही नियतिबाट गुज्रिरहेका छौँ । त्यसैले नाटकका हरेक पात्रमा आफैँलाई भेट्न सकिन्छ । वरपरको सम्बन्धबाट आत्मीयता नपाएपछि मान्छेहरु इन्टरनेटको सहारा लिन्छन् तर त्यहाँ सजीव भावनाको झन् संकट हुन्छ । खासमा गुम्फन हाम्रो सम्बन्धहरु कति कृत्रिम हुँदैछन् भन्ने फेहरिस्त पनि हो ।

नाटकमा लुडोको प्रयोग प्रतीकात्मक छ । एक पात्र भन्छ, ‘लुडो त बौद्धिक खेले हो रे !’ तर विडम्बना लुडो पनि भर्चुअल बनेको छ । सँगै बसेर होइन, मोबाइलमै खेलिन्छ । निर्देशक रानाभाटले नाटकका पात्रलाई लुडोका गोटीझैँ बनाएका छन् । अर्थात्, अरुकै इसारामा चल्नुपर्छ । हार्ने र जित्ने पनि अरु नै । पात्रलाई साइबर संसारमा लैजान एप्रोन र भित्ते बत्तीको प्रयोग गरिएको छ । एकातिर इन्टेरनेटविनाको दैनिकी कल्पनै गर्न सकिन्न । अर्कातिर, यही इन्टरनेट घातक बन्दैछ, मानवीयता हराउँदै छ । यसलाई बेलैमा नसम्हाले कस्तो स्थिति आइलाग्छ ?नाटकमा यसको झल्को दिन खोजिएको छ ।

गुम्फनका अधिकांश कलाकार नयाँ हुन् । त्यसैले कतिपय दृश्यमा अपरिपक्वता झल्कन्छ । आयान बनेका अभिषेक गैरेको भामभंगिमाबाट उनीभित्रको एक्लोपना र छटपटी बुझ्न सकिन्छ । आयुश्ना गिरी चुलबले र बिन्दास ज्यास्मिन बनेकी छन् भने संगीता थापाचाहिँ‘मोटी’ एलिना । यी तीन पात्रको सम्बन्ध र उल्झनमा नाटक केन्द्रित छ । अन्य कलाकारमा इष्टु कार्की, एचके अधिकारी, प्रमोद खड्का, गुगल लामा, अद्धवेत अकेलालगायत छन् । मञ्च तथा प्रकाश परिकल्पना विमल सुवेदीले गरेका हुन् । यसअघि सिंहदरबारको टेन्डर र झिमिक झिमिक झ्याप्प निर्देशन गरेका रानाभाटले यसपटक आफ्नै उमेरका युवायुवतीको वेदनाउतारेका छन् । विषयवस्तु र कलात्मक प्रस्तुतिले गुम्फनलाई विशेष बनाएको छ । साइबर संसारमा रुमलिएका अहिलेको तन्नेरी पुस्ताले नाटकमा थप अपनत्वबोध गर्छन् र आफैँसँग सवाल गर्न बाध्य हुन्छन् ।

नाटक मंगलबारबाहेक २९ भदौसम्म मञ्चन हुनेछ ।